De Amerikaanse schilder Rothko maakte zijn doeken niet zo groot om te imponeren maar om juist de intimiteit te benadrukken. Hij hield zich altijd bezig met zijn kijkers en de omstandigheden waaronder zijn werk werd ten toon gesteld. De doeken moesten altijd laag hangen zodat de bezoeker kon verdwijnen in de voorstelling. Om die reden heeft hij ook wel opdrachten afgehouden. Als de verlichting niet goed was, haakte hij af. Een opdracht voor restaurant Four Seasons in New York gaf hij terug. Hij was al wel aan de serie begonnen en schilderde in bruine kleuren en liet het er zo uitzien dat het de mensen de eetlust zou benemen 'ze moeten zich gevangen voelen'. Rothko is vanuit het figuratieve ontwikkeld naar zijn surrealistische werk. Hij wilde zich losmaken van de figuratie. In zijn laatste periodes schilderde hij de 'colorfields'. De grote doeken waren nieuw in de kunst. De lichamelijke beleving van de kijker wilden ze zo aanspreken. Rothko begon met het schilderen van imponerende kleurvlakken vol pigment die je naar binnen zuigen. Hij had zelf een dergelijke ervaring bij het werk 'Het rode atelier' van Henri Matisse dat hij in 1949 elke dag ging bekijken in het Museum of Modern Art in New York. Rothko zei hierover: "Als je naar dit schilderij kijkt, wordt je de kleur en wordt je er volledig in ondergedompeld." Deze ervaring inspireerde hem om zo te schilderen dat de kijker omarmt werd door de kleur. Hij vond het niet prettig om bij de coloristen ingedeeld te worden. "Ik heb niks met kleur" zei hij herhaaldelijk. Kleur was alleen een middel om mensen het schilderij binnen te krijgen. Zijn laatste periode staat bekend als de 'classic style' waarin hij gestapelde rechthoeken schilderde. Volledig abstract. In zijn laatste fase eind jaren vijftig schilderde hij vooral donkere doeken die in verduisterde ruimtes getoond moesten worden. Zijn allerlaatste schilderij 'No Title' uit 1970 is geschilderd in vele tinten rood. Helder en opdringerig. Kunstcritici zien er een verwijzing naar het einde in. Rothko, een kritisch en zwaarmoedig man, pleegde zelfmoord in bad en het water was op een theatrale manier helderrood gekleurd. Behalve overweldigd door de doeken, was ik overweldigd door de belachelijk lange rijen en de grote aantallen scholieren met schriftjes en toeristen met oortelefoons die zich verdrongen boven de doeken. Het was op een dinsdag! In de ochtend nog wel. De zuigkracht die Rothko's werk heeft herken ik wel in bepaalde doeken zoals de lange smalle in bruine, aubergine tinten, maar de rust voor een enigszins meditatieve toestand, ontbrak. Misschien heb jij meer geluk.
# De Rothko tentoonstelling is nog te zien tot 1 maart in het Gemeentemuseum Den Haag.
# Als je trouwens genoeg hebt van de drukte, wip dan even naar een andere zaal waar Hans Hovy zijn beelden toont van albast en speksteen. Zacht en sensueel en waarschijnlijk loop je alleen in de zaal. Te zien tot 7 april.
# de tentoonstelling Klei! is tot en met 12 april te zien op de begane grond. Een dwarsdoorsnede van de geschiedenis van de keramiekafdeling van de Gerrit Rietveldacademie met werk van meer dan zestig kunstenaars. Zie hier een voorproefje op Flickr.