Zou het kunnen dat het groeiend aantal mensen met ADD, ADHD, autisme, hooggevoeligheid, depressie en burn-out de kanaries in de kolenmijn zijn? Dat vraagt Boukje Schweigman zich af tijdens de opening van de tentoonstelling Prikkel.Ze heeft zelf een dochter met een label en dat heeft haar aan het denken gezet. Zou het kunnen dat de samenleving ziek is in plaats van de mensen die het niet meer trekken? Filosoof Marjan Slob vraagt zich hetzelfde af in haar boek De lege hemel over eenzaamheid. Er is een trend gaande om de moeilijkheden van het leven te medicaliseren. Er heerst een depressie-epidemie en het lijkt erop dat mensen troost zoeken in hun diagnose. Er ontstaat een toenemend aantal jongeren en ouderen dat een etiket krijgt opgeplakt. Dergelijke vragen leiden niet zelden tot een boek of tot kunst.

In dit geval laten elf kunstenaars en wetenschappers hun licht schijnen op het onderwerp. Deze zintuiglijke tentoonstelling gaat over prikkels, prikkelverwerking en neurodiversiteit. De makers gaan graag het gesprek aan, ze creëren ruimte voor de thematiek maar geven geen antwoorden. Zo is er de kunsthand waarmee je een proef kunt doen. Voel je het als de kunsthand wordt gekieteld met een kwastje? Soms kun je hersens voor de gek houden. Ook kun je een diepe druk-ervaring ondergaan met een verzwaringsdeken waardoor je het lichaam van binnenuit kunt ervaren. Dit kan alleen onder begeleiding. Er zijn testen in het Prikkellab over je prikkel-gevoeligheid. Voel jij honger of warmte makkelijk? Je kunt jezelf testen en de wand vullen met ervaringen en tips. Knarsetandende gebitten  slijpen de messen en verwijzen naar de gewoonte van knarsetanden in je slaap door spanning en emoties. De Totem for Mankind toont de futuristische mens die zich heeft aangepast aan de noodzaak van categoriseren en structureren. De tentoonstelling loopt in blokvorm in dezelfde richting als de zusters vroeger hun gebedenronden liepen.

Het werk Binnenkomst dat je met alle zintuigen kan ervaren is van kunstenaar Johannes Bellinkx en curator Boukje Schweigman. Vlak voordat je de installatie betreedt, loop je door hangende zwarte knoedels in pantykousen. Je mag ze allemaal bevoelen. Dan treedt je de afgesloten ruimte binnen. Nooit geweten wat aardedonker is? Pikzwart? Dan ervaar je dat nu in deze installatie. Het is een behoorlijk claustrofobische ervaring die je alleen kunt doorstaan vanuit vertrouwen en volledige overgave. Je tastzin aanzetten met je vingertoppen en je voeten. Het knerpt, kraakt, voelt stekelig of fluweelzacht. Ach ja, in woorden is dit niets, kom en ga ervaren. Al je zintuigen worden beroerd en geprikkeld, ook je neusgaten. Net als het me allemaal teveel wordt, stap ik in het licht. Wat een overweldigende ervaring en wat een heerlijkheid. De weg naar de uitgang is onzichtbaar, alleen een blinde muur wat alsnog claustrofobisch werkt. Waar is de uitgang? Na even treuzelen en mijn voelsprieten aanzetten, dient ook deze ontsnappingsroute zich vanzelf aan. Het advies is om daarna de ruimte nog een keer te betreden. Dat heb ik niet gedaan maar grijp vooral je kans!

Aan de wieg van project Prikkel staat Schweigman&, Buitenplaats Doornburgh, het UMC en de HKU. Kunst, wetenschap en zorg komen samen in de tentoonstelling. Door de verschillende disciplines bij elkaar te brengen proberen de makers inzicht te geven in prikkelverwerking. Verschillende kunstenaars hebben in residentie gewerkt in dit voormalige klooster en er waren de Prikkeltalks om het onderwerp breed te onderzoeken. Het resultaat van dit onderzoek kun je beleven en zien in de tentoonstelling Prikkel op de prachtige plek Buitenplaats Doornburgh in Maarssen met mooie binnentuin. Nog te zien t/m 7 januari 2024. Op de website vind je ook informatie over prikkelarme bezoekuren en Walk & Talks.